مقیاس در نقشه

مقیاس در نقشه عبارت است از نسبت طول اندازه گیری شده روی نقشه به طول افقی مشابه روی زمین یا به عبارت دیگر مقیاس عبارت است از نسبت طول ab روی نقشه به طول AB افقی روی زمین.

کاربرد مقیاس

برای ثبت در نقشه‌کشی مکانیک و ثبت قطعات کوچک معمولا نقشه به اندازه واقعی یا ۱:۱ ترسیم می‌شود، و در صنعت الکترونیک نقشه معمولا بزرگتر از اندازه واقعی ترسیم می‌شود(مثلا ۱۰ برابر بزرگتر) که در این صورت مقیاس نقشه ۱۰:۱ خواهد بود.در نقشه‌های ساختمانی اکثرامقیاس نقشه عددی است کسری که صورت آن یک و مخرج آنعددی صحیح است که نقشه به نسبت آن کوچک شده‌است.

روشهای استفاده از مقیاس در نقشه

مقیاس ساده:

که به صورت کلی آن می‌باشد و در کشورهایی که دارای سیستم متریک هستند مورد استفاده است و معین کننده این است که 1mm روی نقشه مساوی N متر روی زمین می‌باشد.مثلاً یعنی 1mm روی نقشه مطابق 25 متر روی زمین است.

مقیاس مرکب:

در کشورهایی که سیستم غیر متریک دارند مانند آمریکا و انگلیس از این مقیاس استفاده می‌کنند مثلاً یعنی 2 اینچ روی نقشه مطابق 5 مایل روی زمین می‌باشد.

مقیاس خطی:

عبارت است از خطی که به تقسیمات مساوی افراز شده و هر قسمت آن طول معینی از نقشه را در روی نقشه نشان می‌دهد.از مزایای مقیاس خطی این است که اگر نقشه در اثر عوامل جوی تغییر بعد داد مقیاس خطی هم تغییر بعد می‌دهد واندازه گیری با این مقیاس روی نقشه با مقدار افقی آن در زمین مطابقت می نماید.

انواع نقشه از نظر مقیاس

برای کاربردهای محاسباتی و استفاده آسان از نقشه، آنها را از نظر مقیاس به طریقه زیر دسته بندی می نمایند:

نقشه‌های خیلی بزرگ مقیاس که مقیاس آنها و است و معمولاً آنها را پلان می‌گویند.

نقشه‌های بزرگ مقیاس که مقیاس آنها و است که نقشه‌های مهندسی و اجرایی را شامل می‌شود.

نقشه‌های متوسط مقیاس که مقیاس آنها بین و است.

نقشه‌های کوچک مقیاس که مقیاس آنها از به بالا می‌باشد که معمولاً به آنها اطلس یا نقشه جغرافیایی می‌گویند.

مقیاس‌های متداول

مکانیک

1:1

1:2.5

l:5

1:10

1:25

معماری

1:50

1:100

1:150

1:200

1:250

1:500

1:1000

شهرسازی و زمین‌شناسی

1:25000

1:50000

1:250000

روش تبدیل مقیاس نقشه به اندازه واقعی

برای بدست آوردن اندازه واقعی باید اندازه ترسیم شده روی نقشه رادر مخرج مقیاس ضرب نمود (به شرط آنکه صورت مقیاس یک باشد).

با استفاده از اشل معماری میتوان مقیاس‌های مشهور را از روی خط‌کش خواند

نکات مهم

در نرم‌افزارهای کامپیوتری مانند اتوکد، آرشیکد و... در بخش پرینت (پلات) میتوان مقیاس را تعریف کرد.

زوایا هیچگاه به مقیاس کوچک یا بزرگ رسم نمی‌شوند.

مقایس نقشه هادر جدول مشخصات، ویا زیر همان نقشه نوشته می‌شود.

برای تعیین مقیاس یک نقشه باید طولهای مختلف نقشه رااندازه گرفت، و بر اندازه نوشته شده تقسیم کرد.

مقیاس واحد ندارد.

رابطه مقایس و گروه‌های خطی در ترسیم نقشه

برای ترسیم نقشه برای مشخص کردن ذخامت خطوط ترسیمی باید برای هر نقشه با مقیاس مشخص از گروه خطی مشخصی استفاده نمود که به شرح زیر است.[۱]

جستارهای وابسته

سازمان نقشه برداری

انجمن ژئوماتیک ایران

گروه نقشه برداری جاده ابریشم

منابع

↑ «مفهوم مقیاس در معماری و کاربردهای آن». 

نقشه برداری-انتشارات دانشگاه علم وصنعت